ZER IKUSI
Felipa Bustingorri – Ibilbidea Getxoko jauregietan zehar
Getxoko Liburutegiek utzitako argazkia.
Felipa Bustingorri mende honetan jaio izan balitz, ekintzailetzat joko genukeen, itsasoko bainuen moda sortu berriaren inguruko negozio baten alde egin baitzuen apustu. Gainera, ez zen ohikoa emakume batek eskubide administratibo horiek izatea, baina alarguna zenez, Felipari bere negozioa irekitzen utzi zioten.
Felipa Bustingorriren ibilbidea Bizkaia zubioaren plazan hasten da, Kantauri itsasoaren mirariez eta Getxok eskaintzen zien entretenimenduaz gozatzeko Bilbotik uda pasatzera iristen ziren familiak iristen ziren lekuan.
Jolastu zaitez Areetako hondartza handian udan zegoen buila irudikatzera, moila osatzen duen arkitekturari esker; egin ezazu txonbo (horrela esaten diogu azkar batean bainatzeari), eta ibili zaitez Zugatzarte etorbidean barrena, jauregi artean (Valdés, Bake Eder eta Txurruka), udalerriko egungo ostalaritza eta merkataritza guneetako batera iritsi arte.
FELIPA BUSTINGORRI (1831-1924)
Aita Ustaritzen jaioa zuen, Iparraldekoa, eta ama bizkaitarra, Zeanurikoa. Felipa, berriz Bilbon jaio zen. José Celestino eta Pedro Lucio anaiek bezala, izen konposatua zuen: Felipa Teresa Bustingorri Abasolo.
Hainbat negozio izan zituen arren, nabarmenena Areetako hondarraren ondoko ostatu bat izan zen, itsasoan bainatzekoa, osasun eta ongizate turismoa aisiarako apustu berritzailetzat jotzen zen garai batean.
Horrenbesteko arrakasta izan zuen ostatuak, ezen Felipa 1893ko “udalerriko Forbes” zerrendan azaldu baitzen: bertan sartzen ziren Getxoko jabe handienak. Zerrenda horretako buru Máximo Aguirre enpresariaren familia zen (lehen bainu etxearen fundatzailea), eta Felipa 11. postuan zegoen. Emakume bakarra zen.
1. Andrés Isasi Musika Eskola (1927)
Herri ekimenez sortutako etxe soziala da, eta 1989tik Andrés Isasi Musika Eskola da. Hasierako diseinua T. Bilbao y H. Imazena da.
2. Etxebizitza eraikina (1899, 1990)
Ángel Iturralderen lana. Nabarmena da etxebizitza blokeen tipologiaren antzinatasunagatik eta beaux arts arkitekturagatik.
3. Mesedeetako eliza (1887, 1939)
1937an suntsitu ondorengo diseinua, egungoa, Rafael de Garamendirena eta Manuel Galíndezena da (barruko pinturak Alfonso Ramilenak dira).
4. Cristina etxea (1894, 1941, 1980)
Bertan eman zituen udak eta bertan hil zen Alberto de Palacio Elissague, 2006an Unescok Gizarteriaren Ondare izendatutako Bizkaia zubiaren arkitektoa.
5. Kaigane house (1889, 1907)
Felipa Bustingorria eta Kaigane etxea garaikideak ziren, azken horren hasierako diseinua Achúcarrorena da, M. Mª. Smithek birgaitu zuen eta apaingarri ingelesak jarri zizkion.
6. Villa ABCD (1869, 1877, 1894, 1909)
Areetako lehen bainuetxetik, Bilboko Itsasoko Bainuetatik, gelditzen den arrasto bakarra. Besteak beste, Bordak eta Garamendik eraberritu zuten.
7. Club Marítimo del Abra | Real Sporting Club (1975)
Bilboko Itsasoko Bainuen erdiko pabiloiaren gainean kokatuta dago, eta 1975an eraiki zen, Eulateren eta Aguinaga Churrucaren diseinuari jarraituz.
8. Amandrerena etxea (1877, 1909, 1941)
Areetan uda pasatzeko eraiki ziren lehenengotariko etxea izan zen. Izena jartzeko, amandre hitza eta -rena atzizkia gehitu zituzten.
9. Itsas begi etxea (1927)
R. Garamendik eraiki zuen, eta herriko euskal estilo berriko arkitekturaren adibide bat da, baina jauregi itxura ematen dioten elementu noblez josia dago.
10. Lekobide etxea (1902)
Jatorriz, Severino Atxukarrok, garaiko arkitekto batek (ikus 3. eraitsi aurretik– eta 5. mugarriak), diseinatutako familia bakarreko etxea.
11. Txalet erdiatxikiak (1913)
Emiliano Amannek sustatu zituen, eta nabarmenak dira familia bakarreko etxe ertainen inguru horretan. Bosna txalet erdiatxikiko bi errenkada dira.
12. Bidearte etxebizitza eraikina (1927)
Manuel Mª. Smithek Tomás Allenderentzat, meatzaritzako politikari eta industriagizonarentzat, “luxuzko alokairuzko etxebizitza” moduan eraikitakoa.
13. Ariatza etxea (1925, 2003)
Manuel Mª. Smithek diseinatu zuen jatorriz, eta egungo eraikina haren bilobak eraberritu zuen, José Mª. Smith Solaunek, hotel erabilera emateko.
14. Kaialde etxea (1925, 1960)
20ko hamarkadako Bizkaiko jauregi etxeen prototipo perfektua da. Manuel Mª. Smithen lana da hori ere.
15. Kaiertza etxea (1925)
Aurreko hiru mugarrietako arkitekto bera du, eta estilo erregionalista du, mendiko etxe nobleen eta euskal jauregi barrokoen artekoa.
16. Valdés jauregia (1914, 1943)
José Mª. Basterrak egin zuen Cristóbal Valdésentzat, inguruko inbertsiogile handietako batentzat. Egun espiritualtasun etxea da.
17. Bake Eder jauregia (1901, 1910, 1942, 2011)
Aznartarren finka moduan da ezaguna (bigarren jabeengatik), eta Elizalderena da diseinua. 2011tik, G&C Aquitectos enpresaren proiektuaren ondoren, eraikinak BiscayTIK Jakintza Zentroa du bertan.
18. Zugatzarte eraikina (1964)
J.L eta F. Iñiguez de Onzoño arkitekto bizkaitar ospetsuen eraikina da, eta inguruko etxebizitzen arkitekturen kontrapuntu egokia da.
19. Txurruka etxea (1929)
Mª. Teresa Zubiria Urizar eta Alfonso Txurruka Calbetón (Evaristo Txurruka ingeniariaren –Deapieko ibilbideko bateko protagonistaren– semea), senar-emazteek eskatu zioten Manuel Mª. Smith arkitektoari.
20. Etxebizitza eraikina (1927)
Ignacio Mª. Smithen diseinua, Benito Díaz de Junguituk sustatutakoa, aurreko mendearen hasieran Areetan egindako entretenimendu ekitaldi handietako askoren arduradunak.
21. Getxo Elkartegia (2012)
Eraikin garaikidea, Areetako merkatu zaharraren partzelan eraikitakoa, A54Arquitectos enpresaren diseinuarekin. Enpresak eta ekintzaileak hartzen ditu barruan, baita Udalaren zerbitzuak ere.
22. Eskoletako plaza (1903)
Jendeak “ipotxen plaza” esaten dio (iturri zahar bat inguratzen zuten irudi batzuengatik), eta haren balio handia sortu zenetik duen erabilera publikoan eta topagune izaeran datza.
Ibilbideko mugarriren batek oroitzapen batera lekualdatu zaitu?
Agian arkitektura bat izan da, paisaia bat, edo zure interesa eragin duen irudi bat…
Konpartitu ezazu zure #Getxodeapie esperientzia sare sozialetan.
Deskargatu:
Gehiago jakin nahi duzu?:
Gogorarazten dizugu badituzula beste 13 ibilbide udalerrian; hurbilen daudenak hauek dira:
