ZER IKUSI
Juana Bizcarra – Zugazartetik Areetarainoko ibilbidea
Getxoko Liburutegiek utzitako argazkia.
Juana Bizkarraren eta haren kideen historia leku ikusgarrian geldituko da kontakizun honi esker. Lan izugarria egin zuten bizitokia Getxon ezartzea erabaki zuten Bizkaiko burgesentzat, haien seme-alabak zaintzen eta, batzuetan, edoskitzen baitzituzten.
Juana Bizkarraren eta haren kideen historia leku ikusgarrian geldituko da kontakizun honi esker. Lan izugarria egin zuten bizitokia Getxon ezartzea erabaki zuten Bizkaiko burgesentzat, haien seme-alabak zaintzen eta, batzuetan, edoskitzen baitzituzten.
Joan zaitez Juanaren ondotik ibilbide horretan, eta ezagutu itzazu populazio igoera horrek berekin ekarri zituen beste ofizio tradizional batzuk. Jarrai iezaiozu Zugatzartetik Areetaraino bertaraino eta ibili zaitez lasai bertako arkitektura, pertsona anonimo eta lorategi hiri horri bizitza eman zioten pertsonaien artean.
JUANA BIZCARRA (1882- ¿?)
Juana Bizkarra Ubieta Getxora Abadiñotik iritsi zen (Bizkaia), 1926an, inude aritzeko Areetan bizi zen familia batentzat.
Juana uniformez ibili ohi zen, eta ohikoa zen haren ofiziokideekin paseatzen ikustea, Zugatzarte eta Ondategi etorbideetan, soineko zuri edo urdin ilun luzez jantzita, mantal zuria gainetik, ilea jasota eta belarritako handiekin. Beste “osagarri” bat ziren Ingalaterran egindako haurtxoen orgak.
44 urterekin, Juana zen senar-emazteek eta semetxo batek osatzen zuten familia horrentzat lan egiten zuten lau langileetatik nagusiena (bost izan ohi ziren udan. Haientzat 24 hilabetez egon zen lanean. Ez dakigu gero zer egin zuen, baina pentsatu nahi dugu beti izan zuela leku berezia bere bizitzaren zati bat eman zion haurraren oroimenean.
1. Cisco etxea I (1909, 1914, 1928)
Luis Arana Urigüen enpresari eta politikariak Manuel Mª. Smithi eskatutakoa. Hark estilo ingeles berritzailea eman zion, soil-soila, Ingalaterrako cottagetan oinarritutakoa. Bizkaian garai hartan zegoen etxebizitza arkitekturako adibide ederrenetako bat da.
2. Cisco etxeak II-III (1948- 1955)
Cisco I etxean inspiratuta daude. Eugenio Aguinagak ahalegina egin zuen estilo berberarekin jarraitzeko (luzituen kromatismoa, dorreak, tximiniak) eta kokapen ezin hobearekin bateratzeko.
3. Lertegi etxea (1907)
Chatterton & Couch arkitektoek diseinatutakoa, Ramón de la Sotak eskatu zuen familiaren etxea izateko. Egun, Lertegi SENER ingeniaritzaren egoitzetako bat da.
4. San Joseren jauregia (1914)
José Luis Oriol Urigüen arkitekto, industriagizon eta politikariaren proiektua da. Fatxadaren apaingarri bakarrak dira Urquijo Oriol Urigüen eta Gordo Sáezen armarriak, bertako familia handieneko biztanleetako batzuenak. 1986an, jauregi hori ekitaldiak egiteko gune moduan berritu zuten.
5. Villalonga txaleta (1916)
Manuel Mª. Smithek eraiki zuen, eta Ondategi urbanizazioaren lehen fasearen parte izan zen. Garai hartako lau originaletatik azkena da, eta, eraberritzeak eraberritze, hasierako izaera mantentzen du.
6. Anaibiena txaleta (1927, 1959, 1966)
Ricardo Bastidak egindako proiektua da Ondategi urbanizazioan euskal estilo berriaren erregionalismoa ingeles eraginekoak ordezten duen bakarrenetakoa. Sute baten ondoren, M. Chapak eraldatu zuen.
7. Txaleta (1927)
Ricardo Bastidak diseinatu zuen hori ere, eta baserri tradizional bat dakar gogora, bi isurkiko estalkiagatik.
8. Txaleta (1927)
Fatxada nabarmena du: estalkipeko irekiera, egurrezko balkoia duena, bi suhesi txikik zedarritua. Beheko solairuan hegala duen arkupe laukizuzena du eta, gainean, egurrezko balkoia.
9. Itxasalde txaleta (1927)
Ricardo Bastidak diseinatu zuen, eta L itxurako oinplanoa du. Ukitu berritzailea da bi miradore ingeles izatea (bay window), sarreraren albo banatan.
10. Ondargain txaleta (1928)
Ricardo Bastidak egin zuen diseinua, oinplano irregularrekoa, eta altxatuaren banaketa sustapeneko gainerako eraikinen berdina da: sotoa, beheko solairua, solairu nagusia eta estalkipeko solairua.
11. Txaleta (1929)
Aurrekoekin alderatuta, berrikuntzak dakartza: arkitekto berri batena da, Tomás Bilbaorena. Estilo nagusia euskal estilo berri finagoa da, elementu ingeles eta dotoreak dituena.
12. Beti Alai txaleta (1930)
Estanislao Segurola arkitektoaren lanak, albokoekin alderatuta, estilo sinpleagoa du fatxada nagusian. Horma atal luzitu lauak eta zuriz margotuak, burudun leihoak, kanpora irteten den elementurik ez, eta arku beheratudun sarrera.
13. Txaleta (1929)
Ricardo Bastidaren proiektua da, eta nabarmenak dira goiko zatian dauden bilbadura faltsuak, eta fatxadaren aurrealdearen erdiko goiko leihoak.
14. Town houses (1985)
Escauriaza eta Olabarriren proiektua da, garai horretan nagusitu ziren etxe atxikien estilokoak. Nabarmena da joan den mendeko 20 eta 70eko hamarkadetako beste arkitektura adibide batzuen artean.
Ibilbideko mugarriren batek oroitzapen batera lekualdatu zaitu?
Agian arkitektura bat izan da, paisaia bat, edo zure interesa eragin duen irudi bat…
Konpartitu ezazu zure #Getxodeapie esperientzia sare sozialetan.
Deskargatu:
Gehiago jakin nahi duzu?:
Gogorarazten dizugu badituzula beste 13 ibilbide udalerrian; hurbilen daudenak hauek dira:
